Efektywność energetyczna w Polsce 2025

Efektywność energetyczna odgrywa kluczową rolę w tworzeniu zrównoważonej polityki energetycznej, stanowiąc fundament działań zmierzających do zmniejszenia zużycia energii i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.

W kontekście rosnącego zapotrzebowania na energię, konieczność efektywnego gospodarowania zasobami energetycznymi staje się jednym z priorytetów polityki energetycznej. Zwiększenie efektywności energetycznej nie tylko pomaga w redukcji kosztów energii, ale także przyczynia się do realizacji ambitnych celów klimatycznych Unii Europejskiej, w tym dążenia do neutralności węglowej do 2050 roku.

W latach 2000-2023 Polska doświadczała wzrostu zużycia energii, co jest wynikiem kilku czynników, w tym rozwoju gospodarczego, wzrostu produkcji przemysłowej, rosnącej liczby podróży oraz zmian w strukturze mieszkaniowej, takich jak budowa większych domów. W ciągu tego okresu zużycie energii pierwotnej wzrosło o 8,8%, a zużycie energii finalnej o 30,5%.

Pomimo tego wzrostu, zrównoważony rozwój energetyczny kraju umożliwił osiągnięcie znaczących oszczędności energetycznych, które w 2023 roku wyniosły 31,7%. Taki postęp wskazuje na rosnącą efektywność energetyczną w kluczowych sektorach, takich jak przemysł, transport oraz gospodarstwa domowe, co jest wynikiem wdrażania nowoczesnych technologii i rozwiązań oszczędzających energię.

Równocześnie, Polska korzysta z licznych instrumentów wsparcia, które umożliwiają dalszą poprawę efektywności energetycznej. Fundusze krajowe, takie jak Fundusz Spójności, oraz fundusze Unii Europejskiej, jak te w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych i Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, zapewniają finansowanie dla projektów poprawiających efektywność energetyczną w różnych sektorach. Ponadto, istotnym narzędziem w tym zakresie jest zmodyfikowany system białych certyfikatów, który umożliwia przemysłowi uzyskiwanie korzyści za realizowanie działań oszczędzających energię.

Dodatkowo, w Polsce realizowane są liczne kampanie informacyjno-edukacyjne, które mają na celu podniesienie świadomości społeczeństwa na temat oszczędzania energii. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz ministerstwa odpowiedzialne za sprawy energii organizują szkolenia i spotkania, które dostarczają wiedzy na temat dostępnych programów wsparcia oraz praktycznych sposobów poprawy efektywności energetycznej w codziennym życiu.

Celem tego artykułu jest zaprezentowanie aktualnych trendów, polityk oraz wyzwań związanych z efektywnością energetyczną w Polsce na podstawie raportu Odyssee-MURE. Projekt ten, finansowany przez program LIFE Unii Europejskiej, stanowi istotne narzędzie do monitorowania postępów w zakresie efektywności energetycznej w kontekście celów klimatycznych i energetycznych Unii Europejskiej. Analiza raportu pozwala na zrozumienie aktualnej sytuacji, identyfikację mocnych stron oraz wskazanie obszarów, które wymagają dalszych działań.

Kontekst ekonomiczny Polski (2000-2022)

W latach 2000-2022 Polska przeżyła dynamiczny rozwój gospodarczy, który miał kluczowy wpływ na zmiany w zużyciu energii oraz na kształtowanie polityki energetycznej kraju. W 2022 roku PKB Polski wyniósł 0,65 biliona € (w cenach stałych z 2015 roku), co stanowi wzrost o 124,3% w porównaniu z rokiem 2000. Średni roczny wzrost PKB w tym okresie wynosił 3,7%, z wyjątkiem roku 2020, kiedy to z powodu pandemii COVID-19 nastąpił spadek o 1,2%. Zwiększenie aktywności gospodarczej, rozwój przemysłu oraz wzrost liczby podróży czy większa konsumpcja energii były bezpośrednio związane z tym rozwojem.

Zmiany w strukturze gospodarki również miały wpływ na zapotrzebowanie na energię. W 2022 roku sektor usług generował najwyższą wartość dodaną, wynoszącą 0,33 biliona €, co oznacza wzrost o 115,6% w stosunku do roku 2000. Przemysł osiągnął wartość dodaną na poziomie 0,16 biliona €, co stanowi wzrost o 139,9% w porównaniu z rokiem 2000. Z kolei wartość dodana w sektorze rolnictwa, rybołówstwa i leśnictwa, choć niższa, wyniosła 0,01 biliona € w 2022 roku, co oznacza wzrost o 17,5% w tym samym okresie. Najszybszy wzrost odnotowano w przemyśle (4,1% rocznie) oraz usługach (3,6% rocznie), podczas gdy sektor rolniczy rósł średnio o 0,7% rocznie.

Wzrost gospodarczy znalazł również odzwierciedlenie w zwiększonej prywatnej konsumpcji gospodarstw domowych, która w 2022 roku wyniosła 0,32 biliona €, co stanowi wzrost o 102,6% w porównaniu z rokiem 2000. Takie tempo wzrostu konsumpcji prywatnej (średnio o 3,3% rocznie) miało wpływ na zapotrzebowanie na energię, zarówno w gospodarstwach domowych, jak i w przemyśle, co stanowi wyzwanie dla polityki efektywności energetycznej.

Polityka efektywności energetycznej w Polsce

Polityka efektywności energetycznej w Polsce jest ściśle powiązana z unijnymi regulacjami dotyczącymi zmniejszania emisji gazów cieplarnianych oraz dążeniem do zrównoważonego rozwoju energetycznego. Trzy kluczowe dokumenty strategiczne stanowią fundament działań w tym zakresie:

Polska Polityka Energetyczna do 2040 roku (PEP2040)

Ten dokument wyznacza kierunki transformacji energetycznej w Polsce, w tym wybór technologii, które mają umożliwić zbudowanie niskoemisyjnego systemu energetycznego, zgodnego z celami klimatycznymi Unii Europejskiej na rok 2030.

Krajowy Plan na rzecz Energii i Klimatu na lata 2021-2030

Plan ten zawiera cele, założenia oraz polityki, które mają pomóc Polsce w realizacji pięciu podstawowych celów Unii Energetycznej:

• bezpieczeństwa energetycznego,
• integracji rynku energii,
• efektywności energetycznej,
• dekarbonizacji,
• innowacji w sektorze energii.

Długoterminowa strategia renowacji budynków

To kompleksowy plan transformacji sektora budowlanego w Polsce, który zakłada m.in. poprawę efektywności energetycznej w istniejących budynkach oraz promowanie budownictwa niskoemisyjnego.

Polska wyznaczyła ambitne cele w zakresie efektywności energetycznej na rok 2030. Jednym z głównych założeń jest redukcja pierwotnego zużycia energii w latach 2010-2020 na poziomie 27,3 Mtoe. Ponadto, w 2030 roku planowane zużycie energii finalnej ma wynieść 65,5 Mtoe, a zużycie energii pierwotnej – 90,7 Mtoe. Prognozy na rok 2040 wskazują na dalszą redukcję zużycia energii, z wartością 65,1 Mtoe dla energii finalnej i 87,6 Mtoe dla energii pierwotnej.

Polska postawiła również konkretne cele sektorowe, które mają kluczowe znaczenie dla realizacji polityki efektywności energetycznej:

• Sektor budownictwa
  Planowane jest zwiększenie udziału ocieplonych mieszkań w całkowitym zasobie mieszkaniowym do 70% w 2030 roku, z 58,8% w 2015 roku. Ponadto, do 2030 roku liczba osób żyjących w substandardowych warunkach ma zmniejszyć się do 3,3 miliona z 5,4 miliona w 2011 roku.
• Ekologiczne systemy grzewcze
  Ważnym celem jest także wspieranie rozwoju efektywnych systemów grzewczych, z planami poprawy efektywności systemów ciepłowniczych i chłodniczych. W 2018 roku tylko około 20% systemów ciepłowniczych spełniało wymagania efektywności energetycznej. Do 2030 roku, co najmniej 8% systemów ciepłowniczych i chłodniczych o mocy powyżej 5 MW powinno spełniać te normy.

Dodatkowo, Polska posiada znaczący potencjał w zakresie rozwoju produkcji ciepła w kogeneracji (CHP), co pozwoli na poprawę efektywności energetycznej, zmniejszenie emisji oraz bardziej efektywne wykorzystanie energii pierwotnej. Zastąpienie tradycyjnych kotłów systemami CHP o wysokiej efektywności stanowi krok ku zrównoważonemu rozwojowi kraju.

Wszystkie te działania wpisują się w realizację krajowych celów w zakresie efektywności energetycznej oraz w kontekst szerszych dążeń Unii Europejskiej do osiągnięcia neutralności węglowej.

Kalkulator zysków energetycznych

Oblicz oszczędności!

Zużycie energii i trendy w efektywności energetycznej

W Polsce, w latach 2000-2023, odnotowano wzrost zarówno pierwotnego, jak i finalnego zużycia energii. Zużycie energii pierwotnej wzrosło o 8,8%, z około 89,0 Mtoe w 2000 roku do 96,8 Mtoe w 2023 roku. Z kolei finalne zużycie energii wzrosło o 30,5%, osiągając 69,0 Mtoe w 2023 roku (źródło: baza danych ODYSSEE).

Polska wyznaczyła krajowy cel w zakresie zużycia energii pierwotnej na poziomie 91,3 Mtoe w 2030 roku, a dla zużycia finalnego na poziomie 65,5 Mtoe w tym samym roku, zgodnie z "Polityką Energetyczną Polski do 2040".

W 2023 roku zużycie energii pierwotnej było o 6,01% wyższe od założonego celu. Jednakże, średnie roczne tempo wzrostu na poziomie -1,8% rocznie w latach 2020-2023 wskazuje, że Polska jest na dobrej drodze do osiągnięcia celu do 2030 roku.

W przypadku finalnego zużycia energii, obecne roczne tempo wzrostu wynoszące -0,49% rocznie w latach 2020-2023 jest niewystarczające do osiągnięcia celu na rok 2030; wymagane byłoby tempo na poziomie -0,67% rocznie.

Warunki pogodowe miały istotny wpływ na zużycie energii, co ilustrują różnice między rzeczywistym a skorygowanym klimatycznie zużyciem. Skorygowane klimatycznie zużycie energii pierwotnej i finalnej było wyższe niż rzeczywiste, zwłaszcza w drugiej dekadzie XXI wieku, kiedy średnie temperatury były znacząco wyższe niż w pierwszej dekadzie. Od 2014 roku rzeczywiste roczne zużycie stopniowo spada i oddala się od oczekiwanego zużycia przy danych warunkach pogodowych.

W 2023 roku największy udział w finalnym zużyciu energii miał sektor transportu, osiągając 34,9%, co stanowi wzrost o 16,5 punktów procentowych w porównaniu z 2000 rokiem. Gospodarstwa domowe zajmowały drugie miejsce z udziałem 28,4%, co oznacza spadek o 4,1 punktów procentowych w porównaniu z 2000 rokiem. Przemysł miał udział 20,7% (spadek o 10,3 punktów procentowych w stosunku do 2000 roku), a sektor usług wyniósł 11,5%, a rolnictwa 4,6% w 2023 roku.

Z perspektywy ekonomicznej, efektywność energetyczną charakteryzują wskaźniki intensywności energetycznej, czyli stosunek zużycia energii do PKB. Od 2000 roku skorygowana klimatycznie intensywność energii pierwotnej i finalnej wykazywała roczny spadek odpowiednio o 3,0% i 2,3%. W latach 2000-2023 intensywność energii pierwotnej PKB spadła o 48,1%, a finalna intensywność energii PKB o 40,1%.

Wzrost pierwotnego zużycia energii w latach 2000-2023 (o 7,8 Mtoe) był głównie spowodowany wzrostem finalnego zużycia (o 16,1 Mtoe). Spadek zużycia pierwotnego wynikał ze zmian w sektorze elektroenergetycznym (o 5,0 Mtoe) i innych transformacji (o 3,7 Mtoe). Wzrost finalnego zużycia energii (o 16,1 Mtoe) wynikał głównie ze wzrostu aktywności (o 38,1 Mtoe), który został częściowo skompensowany przez oszczędności energii (o 21,9 Mtoe), efekt struktury (o 0,2 Mtoe) i efekt klimatu (o 1,0 Mtoe).

Skumulowane oszczędności energii w latach 2000-2023 wyniosły 21,9 Mtoe. Największe oszczędności odnotowano w przemyśle (13,8 Mtoe), następnie w gospodarstwach domowych (5,5 Mtoe), transporcie (2,3 Mtoe) i usługach (0,3 Mtoe).

W porównaniu z innymi krajami UE, Polska zajęła 5. miejsce w ogólnym rankingu efektywności energetycznej w 2024 EU Energy Efficiency Scoreboard. Biorąc pod uwagę poziom, postęp i polityki, Węgry, Słowacja i Niemcy znalazły się na podium. Polska uzyskała 19. miejsce pod względem poziomu, 18. pod względem trendu i 6. pod względem polityki. W ujęciu sektorowym, Polska wypadła dobrze w przemyśle (2. miejsce), ale słabo w transporcie (22. miejsce). W sektorze gospodarstw domowych Polska zajęła 8. miejsce, a w sektorze usług 6. miejsce.

Polityka efektywności energetycznej

Dostępnych jest wiele przekrojowych polityk efektywności energetycznej, z których wiele funkcjonuje od kilkudziesięciu lat. Obejmują one między innymi:

• Fundusz Termomodernizacji i Remontów (finansowy, od 1999 roku, trwający),
• System zielonych certyfikatów (instrumenty rynkowe, od 2005 roku, trwający),
• System białych certyfikatów (instrumenty rynkowe, od 2013 roku, trwający),
• Program Energia Plus (program ogólny, od 2019 roku, trwający),
• Fundusze europejskie - programy operacyjne w perspektywie finansowej 2021-2027 (program ogólny, od 2021 roku, trwający).

Szczególną uwagę zasługuje Fundusz Termomodernizacji i Remontów, który funkcjonuje od 1997 roku i był modyfikowany na przestrzeni lat. Jego głównym celem jest wsparcie finansowe inwestorów realizujących projekty termomodernizacyjne i remontowe oraz rekompensaty dla właścicieli budynków mieszkalnych zajmowanych przez lokatorów bez tytułu prawnego. Od momentu powstania Fundusz zapewnił wsparcie finansowe na projekty termomodernizacyjne i remontowe w wysokości prawie 3 miliardów PLN. Oferuje różne formy wsparcia, w tym premię termomodernizacyjną, premię remontową i premię kompensacyjną. W ostatnich latach zaobserwowano systematyczny spadek wypłacanych premii termomodernizacyjnych, co może wskazywać na to, że znacząca część zasobów budowlanych została już poddana termomodernizacji.

Zoptymalizuj zużycie energii

Dowiedz się więcej

Sektorowy postęp i polityka w zakresie efektywności energetycznej

Poniższa sekcja przedstawia szczegółowy postęp i trendy w zakresie efektywności energetycznej w kluczowych sektorach gospodarki Polski w latach 2000-2023, opierając się na danych ODYSSEE.

Sektor mieszkaniowy

• Trendy w zużyciu energii
  W latach 2000-2023 całkowite zużycie energii w sektorze mieszkaniowym wzrosło z 17,2 do 19,7 Mtoe. Wzrosło zużycie energii z odnawialnych źródeł energii (o 14,5 punktów procentowych), gazu ziemnego (do 22,1%) i energii elektrycznej (wzrost o 84,5%). Spadło zużycie węgla i ciepła.
• Jednostkowe zużycie energii
  Jednostkowe zużycie energii na mieszkanie (skorygowane klimatycznie) oraz na m² wykazywało tendencję spadkową w analizowanym okresie.
• Wskaźnik efektywności energetycznej (ODEX)
  Techniczny wskaźnik ODEX dla gospodarstw domowych wykazał spadek o 22,9% w porównaniu z 2000 rokiem, co oznacza średnią roczną poprawę efektywności energetycznej o 1,1%. Ogólny wskaźnik ODEX poprawił się o 24,3%.
• Czynniki wpływające na zmiany w zużyciu energii
  Wzrost zużycia energii w tym sektorze był spowodowany głównie zwiększeniem liczby mieszkań (o 4,4 Mtoe) i większą powierzchnią domów (o 2,7 Mtoe), a poprawa efektywności energetycznej zmniejszyła zużycie o 5,5 Mtoe.

Sektor przemysłu

• Finalne zużycie energii
  W 2023 roku finalne zużycie energii w przemyśle wyniosło 14,3 Mtoe, co stanowi spadek o 12,7% w porównaniu z 2000 rokiem. Największy udział w strukturze zużycia miały przemysł wyrobów z minerałów niemetalicznych (20,0%), przemysł chemiczny (18,4%), przemysł spożywczy i tytoniowy (17,0%) oraz przemysł papierniczy (11,2%).
• Intensywność energetyczna
  W latach 2000-2022 intensywność energetyczna przemysłu spadła o 68,2%, a przemysłu przetwórczego o 68,9%. Spadek intensywności energetycznej odnotowano we wszystkich gałęziach przemysłu przetwórczego.
• Jednostkowe zużycie energii
  W latach 2000-2022 poprawiło się jednostkowe zużycie energii dla produktów takich jak surówki stali (spadek o 41,8%), pulp i papieru (spadek o 42,2%) oraz cementu (spadek o 30,8%).
• Wskaźnik efektywności energetycznej (ODEX)
  Wskaźnik ODEX dla przemysłu osiągnął wartość około 40 w 2023 roku, co oznacza poprawę efektywności energetycznej o 60% w stosunku do roku 2000.
• Czynniki wpływające na zmiany w zużyciu energii
  Wzrost efektywności wynikał głównie z wprowadzania nowych technologii produkcji i zmian strukturalnych, przyczyniając się do zmniejszenia zużycia o 13,8 Mtoe.

Sektor usług

• Trendy w zużyciu energii
  Całkowite zużycie energii w sektorze usług w latach 2000-2023 wahało się od 5 do 9 Mtoe. Wzrost zużycia odnotowano dla ciepła (o 115,2%), energii elektrycznej (o 84,5%) i gazu ziemnego (o 67,7%), a spadło zużycie węgla (o 56,2%) i produktów ropopochodnych (o 15%).
• Intensywność energetyczna i elektryczna
  Intensywność energetyczna w sektorze usług spadła o 27,7%, a intensywność elektryczna o 15,8% w porównaniu z 2000 rokiem. Po 2010 roku zaobserwowano trend spadkowy.
• Zużycie energii na pracownika
  W 2022 roku zużycie energii na jednego pracownika w sektorze usług wzrosło o 10,0%, a zużycie energii elektrycznej o 30,4% w porównaniu z 2000 rokiem.
• Wskaźnik efektywności energetycznej (ODEX)
  Techniczny wskaźnik ODEX dla sektora usług wzrósł o 4,6% w latach 2000-2023, a ogólny wskaźnik ODEX wzrósł o 9,5%.
• Czynniki wpływające na zmiany w zużyciu energii
  Wzrost zużycia energii wynikał z wzrostu aktywności podmiotów (o 6,1 Mtoe) i zmian strukturalnych, z dodatkowymi oszczędnościami energii na poziomie 0,3 Mtoe.

Sektor transportu

• Trendy w zużyciu energii
  W 2022 roku całkowite zużycie energii w transporcie wyniosło 24,1 Mtoe, co oznacza wzrost o 146,7% w porównaniu z 2000 rokiem. Największy wzrost odnotowano w zużyciu paliwa lotniczego oraz oleju napędowego.
• Jednostkowe zużycie energii
  Jednostkowe zużycie energii na pasażerokilometr spadło dla transportu kolejowego, natomiast wzrosło dla samochodów osobowych i autobusów. Jednostkowe zużycie energii na tonokilometr spadło zarówno dla transportu drogowego (o 9,6%), jak i kolejowego (o 38,7%).
• Wskaźnik efektywności energetycznej (ODEX)
  Techniczny wskaźnik ODEX dla transportu spadł o 15,8%, osiągając wartość 84,2 w 2023 roku. Ogólny wskaźnik efektywności energetycznej wykazywał wahania.
• Czynniki wpływające na zmiany w zużyciu energii
  Wzrost zużycia energii w transporcie w latach 2000-2023 wynikał głównie z wzrostu aktywności przewozowej (o 8,8 Mtoe) i zmiany środków transportu. Oszczędności energii przyczyniły się do zmniejszenia zużycia o 2,3 Mtoe.

W latach 2000-2023 wszystkie sektory gospodarki wykazały postęp w zakresie efektywności energetycznej, choć tempo i zakres zmian były różne. W sektorze przemysłu i mieszkaniowym zaobserwowano największe poprawy w efektywności, podczas gdy sektor transportu i usług zmagał się z trudniejszymi wyzwaniami związanymi z rosnącym zapotrzebowaniem na energię.

Polityka walki z ubóstwem energetycznym

Skala problemu ubóstwa energetycznego w Polsce w 2025 roku

Ubóstwo energetyczne w Polsce w 2025 roku nadal będzie poważnym problemem społecznym, który dotyka istotną część obywateli. Około 11% gospodarstw domowych zmaga się z trudnościami w zapewnieniu odpowiednich potrzeb energetycznych, co oznacza, że miliony Polaków mogą nie być w stanie utrzymać odpowiedniej temperatury w domach ani zapewnić sobie dostępu do energii elektrycznej. Wysokie ceny energii oraz koszty utrzymania przestarzałych systemów grzewczych pogłębiają ten problem, tworząc dodatkowe trudności finansowe dla rodzin w trudnej sytuacji materialnej.

Program "Stop Smog" jako główna inicjatywa rządowa

Program "Stop Smog" stanowi kluczowy element rządowej polityki, mającej na celu walkę z ubóstwem energetycznym oraz poprawę jakości powietrza w Polsce. Celem programu jest wsparcie finansowe dla gospodarstw domowych w wymianie przestarzałych, wysokoemisyjnych źródeł ciepła na nowoczesne, bardziej ekologiczne rozwiązania. Dzięki temu możliwe jest zmniejszenie emisji zanieczyszczeń, takich jak pyły zawieszone, dwutlenek siarki, tlenki azotu i inne szkodliwe substancje, które mają negatywny wpływ na zdrowie ludzi. Program koncentruje się na gospodarstwach o niskich dochodach, oferując im wsparcie finansowe w formie dofinansowania wymiany pieców, termomodernizacji budynków oraz umożliwienia podłączenia do sieci ciepłowniczej lub gazowej. W wybranych przypadkach możliwe jest pokrycie nawet 100% kosztów inwestycji, co stanowi istotne wsparcie dla osób, które nie miałyby możliwości samodzielnie pokryć tych wydatków.

Planowane zmiany w programie "Stop Smog"

Pierwsza edycja programu zakończyła się w 2024 roku, a 31 marca 2025 roku uruchomiono nową wersji programu. Ministerstwo Klimatu i Środowiska zwiększyło finansowanie projektów niskoemisyjnych i zmniejszyło wkład własny gmin, aby program stał się bardziej dostępny i skuteczniejszy. Nowa edycja ma również na celu poszerzenie zakresu wsparcia i dopasowanie działań do nowych wyzwań związanych z poprawą efektywności energetycznej w Polsce oraz zmniejszeniem ubóstwa energetycznego. Program „Stop Smog” będzie stanowił kluczowy element w procesie poprawy efektywności energetycznej w Polsce i walki ze smogiem, który ma negatywny wpływ na zdrowie i komfort życia obywateli.

Efektywność energetyczna w Polsce

Znaczenie dyrektywy o efektywności energetycznej (EED) i celów UE na rok 2030

Dyrektywa o efektywności energetycznej (EED) ma kluczowe znaczenie dla realizacji zrównoważonej polityki energetycznej w Unii Europejskiej. Nowelizacja dyrektywy w 2023 roku ustanawia ambitny cel redukcji zużycia energii finalnej o 11,7% do 2030 roku w stosunku do prognoz PRIMES2020. Obejmuje to także wspólną odpowiedzialność państw członkowskich za osiągnięcie celu zużycia energii finalnej w wysokości 763 Mtoe oraz zużycia energii pierwotnej 992,5 Mtoe. Te cele stanowią podstawę do podejmowania działań na szczeblu krajowym, które mają na celu poprawę efektywności energetycznej w różnych sektorach gospodarki.

Wkład Polski w unijne cele redukcji zużycia energii

Polska, zgodnie z wytycznymi UE, planuje osiągnąć redukcję zużycia energii finalnej o 12,8% do 2030 roku (około 8,6 Mtoe), co stanowi część jej zobowiązań w ramach ogólnounijnych celów. Wskazuje to na dążenie Polski do poprawy efektywności energetycznej i zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, co jest zgodne z polityką Unii Europejskiej na rzecz zrównoważonego rozwoju i ochrony klimatu.

Podsumowanie trendów w zużyciu energii i efektywności energetycznej w Polsce w latach 2000-2023

W analizowanym okresie zużycie energii pierwotnej w Polsce wzrosło o 0,4% rocznie, osiągając w 2023 roku wartość 96,8 Mtoe. Zużycie energii finalnej wzrosło o 30,5%, osiągając wartość 69,0 Mtoe. Jednak dzięki działaniom podejmowanym w zakresie poprawy efektywności energetycznej, Polska osiągnęła oszczędności energii we wszystkich głównych sektorach. Łączny wskaźnik oszczędności energii w 2023 roku wyniósł 31,7%, a intensywność energetyczna PKB zmniejszyła się o 3,0% rocznie w przypadku energii pierwotnej oraz 2,3% w przypadku energii finalnej.

Największy postęp w efektywności energetycznej według sektorów (wskaźnik ODEX)

Największy postęp w poprawie efektywności energetycznej odnotowano w przemyśle, gdzie wskaźnik efektywności energetycznej (ODEX) zmniejszał się średnio o 3,9% rocznie w latach 2000-2023. Dla porównania, w gospodarstwach domowych wskaźnik ten poprawił się o 1,1% rocznie, a w transporcie o 0,7% rocznie. Przemysł stał się więc głównym motorem napędowym oszczędności energetycznych, osiągając 60% poprawę efektywności od 2000 roku.

Rola wzrostu cen nośników energii w oszczędnościach energii w przemyśle

Wzrost cen nośników energii, zwłaszcza po 2020 roku, miał kluczowe znaczenie w motywowaniu przemysłu do oszczędności energetycznych. W 2022 roku przemysł osiągnął oszczędności energii na poziomie 1,8 Mtoe, co było wynikiem nie tylko działań podejmowanych w ramach polityki efektywności energetycznej, ale także wzrostu kosztów energii, który zmusił przedsiębiorstwa do poszukiwania bardziej efektywnych rozwiązań energetycznych.

Udział wsparcia finansowego i kampanii informacyjno-edukacyjnych w poprawie efektywności energetycznej

Skuteczna polityka poprawy efektywności energetycznej wymaga nie tylko odpowiednich regulacji prawnych, ale również wsparcia finansowego i edukacyjnego. W Polsce kluczową rolę odgrywają fundusze ochrony środowiska, Fundusz Spójności UE, oraz programy operacyjne, które finansują projekty związane z efektywnością energetyczną.

Kampanie informacyjno-edukacyjne, prowadzone przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska oraz inne instytucje, zwiększają świadomość społeczną na temat korzyści wynikających z efektywności energetycznej, dostarczając obywatelom i przedsiębiorstwom niezbędnych informacji oraz pomocy w realizacji działań oszczędnościowych.

Wnioski płynące z tych analiz wskazują na konieczność kontynuowania działań na rzecz poprawy efektywności energetycznej w Polsce oraz w całej Unii Europejskiej. Wzrost cen energii oraz realizacja ambitnych celów klimatycznych wciąż będą stanowić istotne motywacje do dalszej transformacji energetycznej.

Źródła:
- Odyssee-Mure,
- National energy and climate plans,

Innowacyjne pokrowce termoizolacyjne

Dowiedz się więcej